Energie thuis

Ons energiegebruik is de belangrijkste oorzaak van de uitstoot van broeikasgassen. Die veroorzaken klimaatverandering. Een kleine helft van het energieverbruik wat we gebruiken voor alles wat we consumeren (eten, spullen, vakanties, wonen, mobiliteit, etc.) is nodig voor ons directe energieverbruik; aardgas, elektriciteit en benzine/diesel. Hoeveel energie je thuis gebruikt is afhankelijk van de woning waarin je woont en met hoeveel mensen. Maar je hebt zelf ook heel veel invloed op je energiegebruik. Door geen energie te verspillen en een aantal technische maatregelen te nemen.

Ik woon samen met mijn partner in een gemiddelde tussenwoning uit 1980. Ons huidige gasverbruik ligt tussen de 500-700 m3, afhankelijk of we een koude of warme winter hebben. Ons elektriciteitsverbruik is ongeveer 2300 kWh wat we bijna geheel zelf opwekken. Vergelijkbare huishoudens in vergelijkbare huizen verbruiken al gauw het dubbele. Onze energierekening (eind 2022) ligt op ruim 100 euro per maand.

Hoe doen we dat?

Om zelf zo duurzaam mogelijk energie te gebruiken hebben we ingezet op

energiebesparing
zelf duurzame energie opwekken
duurzame energie opwekken in de buurt.

Energiebesparing

Er zijn veel mogelijkheden om energie te besparen. Welke van toepassing zijn, is sterk afhankelijk van je eigen situatie en wat je belangrijk vindt. De één vindt het niet erg om z'n handen te wassen in koud water, de ander moet daar (voorlopig) niet aan denken.

Hieronder de maatregelen die we zelf in de loop van de afgelopen 25 jaar hebben genomen en die we van plan zijn te nemen.

Besparingsmaatregelen die zijn genomen:

Vloerisolatie (2003).
Vloerverwarming (2018), oorspronkelijke radiatoren vervangen door nieuwe met relatief hoge wattages en ventilatoren onder de radiatoren geplaatst. Door deze maatregelen kon de de temperatuur van de CV ketel verlaagd worden waardoor deze zuiniger stookt en het huis geschikter is geworden voor een warmtepomp.
HR ketel met hoogrendement warm water (2013). Nog steeds verwarmen niet alle CV ketels tapwater met een hoog rendement.
EVOhome systeem van Honeywell waarmee het mogelijk is andere vertrekken los van de woonkamer te kunnen regelen (2016). NB: Of deze maatregel energie bespaart of juist niet is sterk afhankelijk van hoe het gebruikt wordt.
Gelijkstroom centrale afzuigunit geïnstalleerd (2006 en in 2023 vervangen)
Op de begane grond alle ruiten vervangen door HR++ glas en in de ramen en deuren HR+ glas (2015), in de twee velux dakramen triple glas (2018)
Het dubbelglas uit 2001 op de verdiepingen is in april 2023 vervangen door HR++ glas
Een waterbesparende douchekop. Het duurt even voordat je hieraan gewend bent.
Schakelaars geïnstalleerd om apparaten echt uit te zetten. bijvoorbeeld voor de TV, computer en audio installatie. Op moeilijk bereikbare plekken klik-aan-klik (kaku) uit schakelaars geïnstalleerd. En mochten we ergens iets vergeten zijn, dan zorgt de kaku smartbridge ervoor dat de apparaten alsnog uitgeschakeld worden. De kaku smartbridge zorgt bijvoorbeeld ook voor het aan- en uitzetten van de backup-schijf van de NAS.
Tijdschakelaar op de keukenboiler. Deze gaat een uur per dag aan zodat tijdens het eten koken warm water in de keuken beschikbaar is. Op het einde van het koken is er voldoende water in de boiler voor de afwas (koud voorspoelen!).
Overal LED lampen geïnstalleerd.
We hebben geen droger en afwasmachine, wel zuinige apparatuur (A+++ label) voor koel-vries combi, TV, Wasmachine.
Het gebruiken van een app waarop te zien is hoeveel elektriciteit en gas er gebruikt wordt. Het is wetenschappelijk bewezen van in-home-displays als de TOON van Eneco er voor zorgt dat je minder energie gebruikt. In eigen gecontroleerd experimenteel onderzoek is aangetoond dat een display leid tot ca 5% energiebesparing. Ondanks dat veel mensen die mee deden aan het onderzoek zelf aangaven geen energie te hebben bespaard door het gebruik van de display.

Na-isolatie van de matig geïsoleerde spouwmuren is wegens te weinig ruimte in de spouw vooralsnog niet mogelijk.
De dakkapel was voordat we de woning kochten slecht gebouwd en is vervangen door een nieuwe met goede isolatie. Ook is een nieuwe dakkapel aan de achterzijde gebouwd, met goede isolatie van het dakvlak (R=6) en in de kozijnen HR++ glas. De zolder is daarmee vrijwel geheel goed geïsoleerd.

Maatregelen die we nemen op korte termijn:

Ons dak is bij de bouw geïsoleerd met ca 3 cm PUR. Dat is een R waarden van circa 1. Onze dakpannen zijn nu ruim 40 jaar oud, lekken hier en daar en zijn aan vervanging toe. Door bij de vervanging gelijk een multifoil aan te brengen kunnen we de isolatie waarde opkrikken naar een R waarde van effectief 2 of 3 (een stuk minder dan de fabrikanten van multifoils ons willen doen laten geloven). Beter zou het zijn om een R waarde van 6 te hebben. Dat is te behalen met een dikke laag PUR op het dak. Maar dat is erg prijzig omdat dan het dak verhoogt moet worden en het veel kosten voor dakgoten, kozijnen etc. met zich meebrengt.

Mogelijke maatregelen op langere termijn:

Een lucht-water warmtepomp die de CV ketel (deels) kan vervangen.
Isolerende voordeur

Zelf energie opwekken op eigen dak

Vandaag de dag is het steeds normaler om duurzame energie thuis op te wekken. Als je geluk hebt, heb je een eigen dak waarop je zonnepanelen kunt zetten die je eigen huis van elektriciteit voorzien. Sinds 1997 hebben we PhotoVoltaïsche (PV) zonnepanelen op ons eigen dak gehad. We zijn begonnen met één paneel van 104 WattPiek (Wp). Momenteel is de PV-panelen verzameling uitgegroeid tot 3300 Wp. Samen goed voor ca. 2200 kWh per jaar. Voldoende voor ons totale elektriciteitsverbruik. Naast PV panelen hebben we een zonneboiler op ons dak staan.

De PV panelen

De PV panelen die nu op ons dak staan zijn in de loop van de tijd erop gezet en ook deels al vervangen.

Huidige systeem - totaal 4690 Wp

- 2002 - heden: 2 panelen van Solarworld, à 150 Wp = 300 Wp

Oorspronkelijk waren er 2 micro inverters (OK4E) meegeleverd. Maar deze gingen snel kapot en zijn kosteloos vervangen door een 300 Watt Steca inverter. Deze inverter is in zijn werkzame jaren nooit vervangen.

- 2013 - mei 2023: 2 panelen van 240 Wp (Topoint JTM-240-P) = 480 Wp

met micro-inverters van Involar (MAC250-230v). Deze zijn direct achter de panelen gemonteerd.
kosten systeem, zelf geplaatst: 875 euro. BTW is door de overheid terugbetaald

- 2013 - heden: 3 panelen van 240 Wp (Shinetime XTP6-60) = 720 Wp

met micro-inverters van Involar (MAC250-230v). Deze zijn direct achter de panelen gemonteerd.
kosten totale systeem, zelf geplaatst: 1650 euro. BTW is door de overheid terugbetaald

- juni 2023 - heden : 8 panelen van 395 Wp (CanadianSolar, HiKu6 (All Black) mono kristallijn = 3190 Wp totaal

met micro-inverters van Enphase (IQ8+) achter de panelen, om het maximale uit de panelen te halen.
kosten, zelf geplaatst: 4150 euro. BTW vrij.

Vervangen panelen - elders nog productief:

- 1997 - 2003: 1 Shell paneel van 104 Watt piek (Wp). Het paneel levert sinds 2008 elektriciteit bij de buren.

Inverter zit achter op het paneel geplakt

- 2002 - 2011: 2 panelen van Solarworld, à 150 Wp = 300 Wp. Deze panelen leveren sinds 2011 elektriciteit bij de buren.

Oorspronkelijk waren er 2 micro inverters (OK4E) meegeleverd. Maar deze gingen snel kapot en zijn kosteloos vervangen door een 300 Watt Steca inverter.

- 2013 - mei 2023: 2 panelen van 240 Wp (Topoint JTM-240-P) = 480 Wp. Deze panelen leveren sinds Juli 2023 elektriciteit bij de buren.

met micro-inverters van Involar (MAC250-230v). Deze zijn direct achter de panelen gemonteerd.
kosten, zelf geplaatst: 875 euro. BTW is door de overheid terugbetaald

- 2013 - mei 2023: 3 panelen van 240 Wp (Shinetime XTP6-60) = 720 Wp. Deze panelen leveren sinds Juli 2023 elektriciteit bij de buren.

met micro-inverters van Involar (MAC250-230v). Deze zijn direct achter de panelen gemonteerd.
kosten totale systeem, zelf geplaatst: 1650 euro. BTW is door de overheid terugbetaald

- 2003 - juni 2023: 4 panelen van Philips (PSM-125), à 125 Wp = 500 Wp

met een 500 Watt inverter van Steca. Deze inverter is in zijn 20 werkzame jaren nooit vervangen.
De panelen hebben in 2023 moeten wijken voor vier 395 Wp Canedian Solar panelen.

De zonneboiler (1997-2023)

Naast PV panelen hebben we een zonneboiler van ATAG met een 120 liter liggend voorraadvat (1997). Tijdens de zomermaanden douchen we geheel op zonne-energie. Een zonneboiler heeft een levensduur van 15 jaar. Deze zonneboiler zat daar met een gebruiksduur van 25 jaar ruim overheen. Op het einde werkte hij niet meer zo goed, maar leverde nog wel warm water. De zonneboiler is bij de bouw van nieuwe dakkapellen verwijderd en niet meer vervangen worden door een nieuwe zonneboiler. Die zijn relatief duur, de installatie is in vergelijking met PV panelen lastig en op termijn kunnen de zonnepanelen een warmtepomp van stroom voorzien, waar mee warm water gemaakt kan worden.

Het voorraadvat hebben we nog kunnen verkopen op Marktplaats voor hergebruik.

Duurzame energie opwekken, niet op eigen dak

Ook als je eigen dak al vol ligt, of je geen eigen dak hebt zijn er mogelijkheden. Je kunt natuurlijk groene stroom inkopen. Maar een directere manier om te zorgen voor meer groene stroom is zonnepanelen kopen bij een coöperatie die de panelen heeft liggen op de lokale gymzaal, school of stal. Je kunt ook je aansluiten bij een lokale winmolencoöperatie die zich inzet voor windturbines in de eigen gemeente. Zo heb ik mij in 1997 aangesloten bij de coöperatieve vereniging UWind. UWind heeft er voor gezorgd dat er drie windmolens aan de rand van mijn woonplaats zijn gekomen.

Windmolens zijn nodig in de mix van duurzame energiebronnen. In de winter leveren PV panelen nauwelijks wat op en tijdens de nacht helemaal niets. De wind waait op die momenten wel.