2020 - heden
Koch, Julia, Kees Vringer, Ellen van der Werff, Harry Wilting & Linda Steg (2024) Circular consumption to reduce environmental pressure: Potential of behavioural change in the Netherlands. Sustainable Production and Consumption. Volume 44, January 2024, pp. 101-113., DOI: https://doi.org/10.1016/j.spc.2023.12.009
Vringer, Kees., Astrid L. Martens en Jarry T. Porsius (2023) Ervaren legitimiteit van RES-plannen cruciaal voor draagvlak. Onderzoek naar de aanvaardbaarheid van wind en zon op land. ROMagazine, september 2023, pp 41-44.
Koch, Julia & Kees Vringer (2023) Hoe 'circulair' zijn Nederlandse consumenten? Een empirisch onderzoek naar gedrag, bereidheid en potentiële milieuwinst. PBL Planbureau voor de Leefomgeving. Den Haag, 2023.
Martens, Astrid, Kees Vringer, Jarry Porsius en Joost Tennekes (2023) Legitimiteit van beleid in beleidsevaluaties, een analysekader en een empirische toepassing op de Regionale Energie Strategieën (RES). PBL Planbureau voor de Leefomgeving. Den Haag, 2023.
Martens, Astrid L., Kees Vringer and Jarry T. Porsius (2022) Assessment of perceived legitimacy in policy evaluation applied to Dutch Regional Energy Strategies. Conference paper ECEEE summer studies, Hyeres, 6-11 June 2022.
Vringer, Kees, Daan van Soest and Mirthe Boomsma (2022). Effective energy saving policy requires causal evidence. Conference paper ECEEE summer studies, Hyeres, 6-11 June 2022.
Vringer, K., M. Boomsma & D. van Soest (2021), Energieverbruiksmanagers in Nederland. Energie besparen met de slimme meter, PBL Planbureau voor de Leefomgeving. Den Haag, 2021.
Soest, D. van & K. Vringer (2021), De invloed van energieverbruiksinformatie op energiebesparing. Effectonderzoek naar twee diensten, PBL Planbureau voor de Leefomgeving. Den Haag, 2021.
Vries, Rick de, Kees Vringer, Hans Visser (2021). Gemeentelijke bestuurskracht in de energietransitie. Tijdschrift voor beleid, politiek en maatschappij Volume 48 (1) , Boom bestuurskunde. Den Haag, 2021. doi: https://doi.org/10.5553/BenM/138900692021048001002
Vringer, Kees, Rick de Vries and Hans Visser (2021) Measuring governing capacity for the energy transition of Dutch municipalities. Energy Policy. Volume 149, February 2021. DOI: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2020.112002. (Here you can find the manuscript version of this article)
Vries, Rick de, Kees Vringer (2020). Energietransitie en gemeentelijke bestuurskracht. ROMagazine, maart 2020, pp 20-23
Vringer, Kees and Christine Carabain (2020). Measuring the legitimacy of energy transition policy in the Netherlands. Energy Policy Volume 138, March 2020. DOI: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2019.111229. (Here you can find the manuscript version of this article)
2015 - 2019
Vries, Rick de, Kees Vringer, Corné Wentink, Hans Visser (2019). Gemeentelijke bestuurskracht en de energietransitie. Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag, 2019.
Vringer, Kees and Christine Carabain (2019). Measuring the legitimacy of energy transition policy in the Netherlands. Conference paper ECEEE summer studies, Hyeres, 3-8 Juni 2019.
Vringer, Kees and Christine Carabain (2019). Maatschappelijk draagvlak voor transitiebeleid. Een verkennend onderzoek naar de legitimiteit van transitiebeleid rond energie en circulaire economie. Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag, 2019.
Gerwen, Olav-Jan van, Kees Vringer, Gusta Renes, Sander Hoogendoorn, Krista Jansema-Hoekstra, Gerbert Romijn, Christine Carabain en Andries van den Broek (2018). Verkenning Brede Welvaart – circulaire economie, gedrag en beleid. PBL, CPB en SCP, 2018.
Vringer, Kees, Stephanie Rosenkranz, Thomas Dirkmaat, Eva van den Broek, Christiaan. Abeelen and Anjo Travaille (2018) De rol van feedback in het energiebesparingsgedrag van bedrijven. Economisch Statistische Berichten (ESB), Februari 2018.
Rosenkranz, S., K. Vringer, T. Dirkmaat, E. van den Broek, Ch. Abeelen and A. Travaille (2017) Using behavioral insights to make firms more energy efficient: A field experiment on the effects of improved communication. Energy Policy Volume 108, September 2017, Pages 184–193; https://doi.org/10.1016/j.enpol.2017.05.056. (Here you can find the manuscript version of this article)
Vringer, Kees, Eline van der Heijden, Daan van Soest, Herman Vollebergh, Frank Dietz (2017) Sustainable consumption dilemmas. Sustainability 2017, 9, 942; doi:10.3390/su9060942. MDPI, June 2017.
Middelkoop, Manon van , Kees Vringer, Hans Visser (2017) Are Dutch residents ready for a more stringent policy to enhance the energy performance of their homes? Energy Policy 105 (2017) 269–282.
Vringer, Kees en Andries van den Broek (2017) Energietransitie vraagt sturing op consumptiegedrag. ROMagazine, jaargang 35, #01-02, Februari 2017.
Andries van den Broek en Kees Vringer (2017) Energie-omslag kan tot spanningen leiden. FrieschDagblad 23 januari 2017.
Andries van den Broek en Kees Vringer (2017) Minder CO2 uitstoot. Sociale spanningen niet uit te sluiten. Sociale Vraagstukken (www.socialevraagstukken.nl), 20 januari 2017.
Vringer, Kees en Andries van den Broek (2016) Consumeren. Contouren van verwarming, vervoer, vakantie en voeding bij 80% reductie van broeikasgasemissies. In Andries van den Broek, Cretien van Campen, Jos de Haan, Anne Roeters, Monique Turkenburg, Lotte Vermeij (red) De toekomst tegemoet. Leren, werken, zorgen, samenleven en consumeren in het Nederland van later. Sociaal en Cultureel Rapport 2016.
Vringer, Kees en Ton Dassen (2016) De slimme meter. Policy Brief, Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag, 2016.
Vringer, Kees en Ton Dassen (2016) De slimme meter, uitgelezen energie(k)? Achtergrondstudie, Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag, 2016.
Ros. J.P.M., K.M. Schure, J. Matthijsen, C.R. (K) Vringer, H.E. Elzenga, J. Notenboom, R.B.A. Koelemeijer, G.P. Geilenkirchen, H.D. Hilbers, A. Hoen, J.D. van Dam, H.L. van Soest, D.P. van Vuuren (2016) Opties voor energie- en klimaatbeleid. Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag, 2016.
Vringer, Kees, Manon van Middelkoop, Nico Hoogervorst (2016) Saving energy is not easy: An impact assessment of Dutch policy to reduce the energy requirements of buildings. Energy Policy Vol. 93, June 2016. pp.23-32. (Here you can find a slightly adapted version of this article)
Vringer, Kees, Manon van Middelkoop, Nico Hoogervorst (2015) Energie besparen gaat niet vanzelf. Energiebesparingsbeleid gebouwde omgeving geëvalueerd. ROM Magazine nr 9, september 2015.
Brunsting, Suzanne, Koen Straver, Kees Vringer (2015) Industriële energiebesparing vanuit bedrijfsperspectief Oktober 2015 ECN-E--15-054.
Vringer, Kees, Manon van Middelkoop, Nico Hoogervorst (2015) An impact assessment of Dutch policy to reduce the energy requirements of buildings. ECEEE Summer studies, Hyeres, June, 2015.
Vringer, Kees, Herman R.J. Vollebergh, Daan van Soest, Eline van der Heijden, Frank Dietz (2015) Sustainable consumption dilemmasOECD Environment Working Papers
Strengers, Bart, Bart Verheggen and Kees Vringer (2015) Climate Science Survey, Questions and Responses. PBL Planbureau voor de Leefomgeving. Den Haag, 2015.
2010-2014
Vringer, Kees, Manon van Middelkoop en Nico Hoogervorst (2014) Energie besparen gaat niet vanzelf, evaluatie energiebesparingsbeleid voor de gebouwde omgeving. PBL beleidsstudie, december 2014.
Verheggen, Bart, Bart Strengers, Kees Vringer, John Cook, Rob van Dorland, Jeroen Peters, Hans Visser, and Leo Meyer (2014) Reply to Comment on “Scientists’ Views about Attribution of Global Warming. Environ. Sci. Technol., 2014, 48 (23), pp 14059–14060
Verheggen, Bart, Bart Strengers, John Cook, Rob van Dorland, Kees Vringer, Jeroen Peters, Hans Visser and Leo Meyer (2014) Scientists’ Views about Attribution of Global Warming. Environmental Sience and Technology. (48), pp.8963−8971, ACS Publications.
Vringer, Kees, Mark Koetse en Herman Vollebergh (2014) Consumentenvoorkeuren voor duurzamere consumptie. ESB Dossier Gedragseconomie voor milieubeleid, 8 november 2013.
Vringer, Kees, Herman Vollebergh, Daan van Soest, Eline van der Heijden en Frank Dietz (2013) Dilemma’s rond duurzame consumptie. ESB Dossier Gedrag, Jaargang 98 (4653) 8 februari 2013
Vringer, Kees (PBL), Herman Vollebergh (PBL), Daan van Soest (VU/UvT), Eline van der Heijden (UvT), Frank Dietz (PBL) (2013) Dilemma’s rond duurzame consumptie. Een onderzoek naar het draagvlak voor verduurzaming van consumptie. PBL Planbureau voor de Leefomgeving. Den Haag, 2013.
Vringer, Kees, René Benders, Harry Wilting, Corjan Brink, Eric Drissen, Durk Nijdam, and Nico Hoogervorst (2010). A hybrid multi-region method (HMR) for assessing the environmental impact of private consumption. Ecological Economy 69 (2010) p.p.2510-2516
2005-2009
Harry C. Wilting & Kees Vringer (2009) Carbon and Land Use Accounting from a Producer’s and a Consumer’s Perspective - An Empirical Examination covering the World ESR, Economic Systems Research, special issue on Carbon Footprints and Input-Output Analysis. 21, No.3, September 2009.
Vringer, Kees, Kornelis Blok and Barend van Engelenburg (2009). Ch 24 A step wise Guide for Energy Analysis: How to Calculate the Primary Energy Requirement of Households? In Suh, Sangwon (Ed.) Handbook of Input-Output Economics in Industrial Ecology. Series: Eco-Efficiency in Industry and Science , Vol. 23 2009, XXXVI, 884 p., Hardcover ISBN: 978-1-4020-4083-2
Vringer, Kees, Theo Aalbers en Hans Visser (2008) Burger en duurzaamheid, het verschil tussen denken en doen. In: Sander van den Burg, Gert Spaargaren en Dick van Lith (eds). Een andere rol voor de overheid? SWOME Marktdag 13 maart 2008. Wageningen Universiteit, Wageningen.
Brink, Corjan, Theo Aalbers en Kees Vringer (2008) Draagvlak bij Burgers voor duurzaamheid. In: Sander van den Burg, Gert Spaargaren en Dick van Lith (eds). Een andere rol voor de overheid? SWOME Marktdag 13 maart 2008. Wageningen Universiteit, Wageningen.
Aalbers, Theo en Kees Vringer (2008) Maatschappelijk verantwoord ondernemen door het Midden en KleinBedrijf. In: Sander van den Burg, Gert Spaargaren en Dick van Lith (eds). Een andere rol voor de overheid? SWOME Marktdag 13 maart 2008. Wageningen Universiteit, Wageningen.
Aalbers, Th.G., C. Brink, E. Drissen, A. Faber, D. Nijdam, T. Rood, K. Vringer, H.C. Wilting (2007) Sustainable production and consumption, an assessment for the Netherlands. Rapportnummer 771404006/2007. Milieu en Natuur Planbureau, Bilthoven.
Hoevenagel, Ruud, Coen Bertens, Theo Aalbers, Kees Vringer, Trudy Rood (2007) Maatschappelijk verantwoord ondernemen in het grote MKB, verslag van een internetenquete. Economisch instituut voor het Midden en Kleinbedrijf (EIM) Zoetermeer.
Wilting, Harry en Kees Vringer (2007) Environmental Accounting from a Producer or a Consumer Principle: an Empirical Examination covering the World. Paper gepresenteerd op de 16e Internationale Conferentie over Input-Output Technieken in Istanboel, 2-7 Juli 2007.
H. Visser, T.G. Aalbers, K. Vringer en D. Verhue (2007) How Dutch citizens prioritise the social agenda. An analysis of the 2003, 2005 and 2006 surveys. Rapportnummer 500086002. Milieu en Natuur Planbureau, Bilthoven.
Vringer, Kees, Theo Aalbers en Kornelis Blok (2007) Household energy requirement and value patterns. Energy Policy, 35 (1), p.p. 553-566.
Aalbers, Theo, Kees Vringer, Dieter Verhue, Peter Kanne, Coen Bertens en Ruud Hoevenagel (2006) Verkiezingsdebat teveel op Nederland gericht. Milieu en Natuur Planbureau, Bilthoven.
Aalbers, Theo (ed.), Kees Vringer, Hans Visser, Dick Nagelhout, Eric Drissen (MNP), Dieter Verhue (Veldkamp), Ellen Hessing, Julie Visser, Raymond Ross, Truus de Boer, Martine Bos (TNS-NIPO), Albert Reuling (Reuling Research) (2006) Waardenorientaties, wereldbeelden en maatschappelijke vraagstukken: Verantwoording van het opinieonderzoek voor de Duurzaamheidsverkenning 'Kwaliteit en Toekomst' . Reportnumber: 550031002/2006. Netherlands Environmental Assessment Agency, Bilthoven. Klik hier voor de 1e duurzaamheidsverkenning
Visser, H., T.G. Aalbers, K. Vringer (2005) Maatschappelijke prioriteiten in Nederland, statistische analyse van de NIPO-Veldkamp-enquetes 2003/2005 Rapportnummer 771404005/2005. Milieu en Natuur Planbureau, Bilthoven.
Vringer K. (2005), Analysis of the energy requirement for household consumption, Milieu en Natuur Planbureau, Bilthoven. Proefschrift
Aalbers Th.G., K. Vringer, H. Visser (2005) Burgers denken mondiaal , Milieu en Matuur Planbureau, Bilthoven.
2000-2004
Puts, H., K. Vringer and M. Hekkert (2003), Woontechnologie: vloek of zegen? ArenA, No. 7, November 2003.
Rood G.A., J.P.M. Ros, E. Drissen and K. Vringer (2003), A Structure model for the future projections of environmental pressure due to consumption, Journal of Cleaner Production, 11, p.p. 491-498.
Reinders, A.H.M.E., K. Vringer and K. Blok (2002). The direct and indirect energy requirement of households in the European Union. Energy Policy 23(10), p.p. 139-153.
Vringer K., Th.G. Aalbers, E. Drissen, R. Hoevenagel, C.A.W. Bertens, G.A. Rood, J.P.M. Ros and J.A. Annema (2001), Nederlandse consumptie en energiegebruik in 2030. Een verkenning op basis van twee lange termijn scenario's, National Institute of Public Health and Environment, Bilthoven. (An english version can be found here)
Rood, G.A., J.P.M. Ros, E. Drissen, K. Vringer, T.G. Aalbers and G Speek (2001), Modelstructuur voor de milieudruk door consumptie, Report No. 550000002, National Institute of Public Health and Environment (RIVM), Bilthoven.
Hoevenagel, R., C.A.W. Bertens, K. Vringer and Th. Aalbers (2000), Consumptieve bestedingen in 2030, een verkenning m behulp van vier groepssessies, EIM Business & Policy Research, Zoetermeer.
Vringer, K. and K. Blok (2000). The energy requirement of cut flowers and consumer options to reduce it, Resources, conservation and recycling, 28, p.p. 3-28. (Here you can find a slightly adapted version of this article)
Vringer, K. and K. Blok (2000), Long term trends in direct and indirect household energy intensiies: a factor in dematerialisation?. Energy Policy, 28(10), p.p. 713-727. (Here you can find a slightly adapted version of this article)
Vringer, K. and A.H. Hanemaaijer (2000), Kosteneffectiviteit van milieumaatregelen, Report No. 773008002, National Institute of Public Health and Environment (RIVM), Bilthoven.
Ros, J.P.M., H. Booij, G.J. van den Born, R.M.M. van den Brink, J.G. Elzenga, K.T., Geurs, P. van der Pool, C.J. Roghair, G.A. Rood, K. Vringer, D.P. van Vuuren and H.C. Wilting (2000), Voetafdrukken van Nederlanders, energie en ruimtegebruik als gevolg van consumptie. Achtergronden MB 98 en MB99, Report No. 251701040, National Institute of Public Health and Environment (RIVM), Bilthoven.
1995-1999
Uitdenbogerd, D.E. and K. Vringer (1999), Energy reduction options for the domestic maintenance of textiles, H&C Working paper No. 9902, Household and Consumer Studies, Wageningen Agricultural University, Wageningen.
Berg, M. van den and K. Vringer (1999), The energy requirements of holidays and household reduction options, Report No. 99112, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht.
Reinders, A.H.M.E., K. Vringer and K. Blok (1999), The direct and indirect energy requirement of households in the European Union in 1994, Report No. 99019, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht.
Vringer, K. and K. Blok (1998), The energy requirement of cut flowers and consumer options to reduce it, Report No. 98071, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht. (Here you can find an updated version)
Vringer, K. (1998), Tijdreeks huishoudelijke energieconsumptie 1980-1995, Report No. 98020, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht
Vringer, K., T. Gerlagh and K. Blok (1997), Het directe en indirecte energiebeslag van Nederlandse huishoudens in 1995 en een vergelijking met huishoudens in 1990, Report No. 97071, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht.
Vringer, K. and K. Blok (1997), Het directe en indirecte energiegebruik van huishoudens; Kenmerken, trends en perspectieven voor reductie, In: De modellering van energie en gedrag: wegwijzer bij 't speuren naar duurzame consumptie. Een Capita Selecta van recent en lopend onderzoek inzake energie en gedrag (Modelling energy and consumer behaviour with regard to sustainable consumption), A.H. Perrels (ed.), Netherlands Energy Research Foundation (ECN), Petten.
Vringer, K. and K. Blok (1997), Een nadere beschouwing van de toerekening van het energiebeslag van voor openbaar vervoer, 2e handsgoederen, medische zorg, diensten, kwaliteitsprodukten en de fysieke versus financiële toerekening van het energiebeslag, Report No. 97009, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht.
Vringer, K. and K. Blok (1997), Do higher incomes pay more? The effect of price-income relations on the direct and indirect energy requirement of households in the Netherlands, Report No. 97004, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht.
Slob, A. F. L., M.J. Bouman, M. de Haan, K. Blok and K. Vringer (1996), Trendanalyse Consumptie en milieu, Studiecentrum voor energie en beleid, TNO, Apeldoorn.
Vringer, K., and K. Blok (1996), Assignment of the energy requirement of retail trade to products. Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht. (internal note).
Vringer, K., and K. Blok (1995), Energiebeslag van Bloemen, Report No. 95101, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht.
Biesiot (ed.), W., H.C. Moll (ed.), K. Vringer, H.C. Wilting, K. Blok, R. Kok, K.J. Noorman and J. Potting (1995), Reduction of CO2 emissions by lifestyle changes. Final report to the NRP global air pollution and climate change. Centre for Energy and Environmental Studies (IVEM), University of Groningen (RUG), Groningen.
Blok, K., and K. Vringer (1995), Energie-intensiteit van Levensstijlen, Report No. 95019, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht.
Blok, K., and K. Vringer (1995), Energiegebruik en kenmerken van huishoudens, Huishoudstudies, tijdschrift voor huishoud- en consumentenvraagstukken en facilitair management, 5(2), November 1995.
Potting, J., K. Vringer and K. Blok (1995), Energiebeslag van een geselecteerde groep huishoudelijke produkten en diensten, Report No. 95027, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht. NB: Er zijn wijzigingen aangebracht op deze rapportage. De bijbehorende notitie is hier te vinden.
Vringer, K., and K. Blok (1995), Consumption and energy requirement: a time series for households in the Netherlands from 1948 to 1992, Report No. 95016, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht. (A slightly adapted and peer reviewed version of this report can be found here)
Vringer, K., J. Potting, K. Blok and R. Kok (1995), A reduction in the Indirect Energy requirement of households, Proceedings of the 1995 summer study: Sustainability and the reinvention of government - A challenge for ernergy efficiency, A. Persson (ed.), The European Council for an Energy Efficient Economy, Stockholm, 1995.
Vringer, K., and K. Blok (1995), The direct and indirect energy requirement of households in the Netherlands, Energy Policy 23(10), p.p. 893-910. (A slightly adapted version of this article can be found here)
1990 - 1994
Potting, J., K. Vringer and K. Blok (1994), Productkenmerken en indirect energiebeslag van producten, Report No. 94035, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht.
Engelenburg, B.W.C.van., T.F.M. van Rossum, K. Vringer and K. Blok (1994), Calculating the energy requirements of household purchases --- a practical step by step method, Energy Policy 22(8), p.p. 648-656. (An updated version of this article can be found here)
Vringer, K., H.C. Wilting, W. Biesiot, K. Blok and H.C. Moll (1994), Reduction of CO2 emissions by lifestyle changes, Proceedings of the international conference on climate change research, Evaluation and policy implications, S. Zwerver, R.S.A.R. Rompaey, M.T.J. Kok and M.M. Berk (eds.), Elsevier Science BV, Maastricht, 1994.
Worrell, E., R.J.J. van Heijningen, J.F.M. de Castro, J.H.O. Hazewinkel, J.G. de Beer, A.P.C. Faaij and K. Vringer (1994), New gross Energy-requirement figures for materials production, Energy, 19(6), p.p. 627-640.
Vringer, K. and K. Blok (1993), Energie-intensiteiten van de nederlandse woning, Report No. 93037, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht.
Vringer, K., J. Potting, K. Blok and R. Kok (1993) Onderbouwing reductiedoelstelling indirect energieverbruik Huishoudens, voor een demonstratieproject in het kader van Levensstijlen en Energieverbruik, Report No. 93073, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht. (An updated version can be found here)
Vringer, K., J. Potting and K. Blok (1993), Energie intensiteiten van de huishoudelijke inboedel, Report No. 93077, Department of Science, Technology and Society (NW&S), Utrecht University (UU), Utrecht.
Vringer, K. (1992), The state of the art: Water heating. Dutch summary of the Competitek report, by Amory B. Lovins and others, Rocky Mountains Institute, Colorado, USA, Report No. 52, Centre for Energy and Environmental Studies (IVEM), University of Groningen (RUG), Groningen.
Vringer, K. (1992). The state of the art: Appliances. Dutch summary of the Competitek report, by Amory B. Lovins and others, Rocky Mountains Institute, Colorado, USA, Report No. 48, Centre for Energy and Environmental Studies (IVEM), University of Groningen (RUG), Groningen.
Vringer, K. (1991), Loadmanagement en strategische besparingen bij het energiebedrijf gemeente Groningen, Student report No. 54, Centre for Energy and Environmental Studies (IVEM), University of Groningen (RUG), Groningen.
Vringer, K. (1991). Hoe duurzaam is duurzame energie? Een vergelijking van duurzame en conventionele energiebronnen voor de opwekking van elektriciteit, Student report No. 51, Centre for Energy and Environmental Studies (IVEM), University of Groningen (RUG), Groningen.